AlışverişDârul Harb FetvalarıMezhepNamaz - OruçSual & Cevâb

Dâru’l-Harbde Cuma Vakti Alış Veriş Yapmak Tahrîmen Mekrūh mudur?

Cuma namazı Vakti Alışveriş Yapmak

Süâl: Şerîat-ı Muhammediyye’de, dâru’l-harbde de cum’a vakti iç ezânın okunması ile başlayıp imâmın cum’anın farzlarından olan namâzı tamâmlaması ile nihâyete eren zamân zarfında alış veriş yapmak tahrîmen mekrūh mudur?

Cevâb: Hayır…

Umûmî olarak her nev’ ibâdetin farz olması için bir kimsede mevcûd olması îcâb eden şartlardan olan şu:

1- Mü’min olmak.
2- Bâliğ olmak.

Şekillerindekilere ilâveten şu;

1- Şehirli olmak.
2- Sıhhatli olmak.
3- Cum’a vakti hastaya bakmağa mecbûr olmamak.
4- Şeyh-i fânî olmamak.
5- Hürr olmak.
6- Erkek olmak.
7- (en âz) 1 dâne gören göze mâlik olmak.
8- Yürümeğe kudreti olmak.
9- Hapis edilmiş olmamak.
10- Şiddetli soğuk, kar, yağmur, çamur ve emsâlinin olmamaları.
11- Korkunun bulunmaması.

Şekillerindeki cum’anın farz olma şartları kendinde mevcûd olmayan kimselere cum’anın farz olmamasına binâ’en cum’a vakti iç ezânın okunması ile başlayıp imâmın cum’anın farzlarından olan namâzı tamâmlaması ile nihâyete eren zamân zarfında alış veriş yapmak mekrūh olmaması gibi (hem) cum’anın farz olma şartlarından olan şu;

1- Şehir: Bununla kasd olunan en büyük câmi’i cum’a ile mükellef olan halkını almayacak kadar büyük ve çarşı ile sokakları olmakla birlikde işbu yerde oturup, hudûd-ı şer’iyye’yi külliyyen tatbîk kudretine mâlik bir hudûd-ı şer’iyye’nin (en âzından) kahir ekseriyyetini îfâ eden vâlîsi/âmiri/hâkimi/müftîsi bulunan ve dahi (şehre muttasıl veyâhūd munfasıl) cenâze gömmek, hayvân gezdirmek, asker toplamak ve emsâli şehir ihtiyâçları için hâzırlanmış her yerdir.
2- Halîfe: Bununla kasd olunan cum’ayı bi’z-zât halîfenin ve/veyâhūd emir/izin verdiği (cum’a kıldırmağa ehil) kimselerin kıldırmalarıdır.
3- Vakit: Bununla kasd olunan öğledir.
Çûn ki, cum’a öğlenin çıkmasıyle sūret-i kat’iyyede bâtıl olur.
4- Hutbe: Bununla kasd olunan cum’anın öğle vakti dâhilinde ve cum’anın farzlarından olan namâzın edâ’sından evvel âkıl bâliğ olan mü’min (sağır veyâhūd uyuyor da olsalar) erkeklerin hâzır oldukları bir cemâatin huzūrunda hatîbin yakınında olanlarca işitilebilecek kadar âşikâr bir şekilde hutbe îrâd etmekdir.
5- Cemâat: Bununla kasd olunan câmi’de cum’ayı kılmak için hâzır bulunanların en âz, cum’ayı kıldırmak husūsunda halîfenin emir/izin verdiği imâm hâricinde cum’ayı kılması sahîh olan 3 erkek olması.
6- İzn-i âmm: Bununla kasd olunan halîfenin, cum’ayı kılması sahîh olan kimselere halîfenin ve/veyâhūd cum’ayı kıldırmak husūsunda emir/izin verdiği (cum’a kıldırmağa ehil) kimselerin cum’ayı kıldırmak için hâzır oldukları câmi’lerin kapılarının açılmaları sūretiyle mezkûr kimselerden hîçbirini işbu câmi’lere girmekden aslâ ve kat’â men’ etmeyip girmelerine umûmî olarak izin vermesidir.

Şekillerindeki cum’anın (hem de) sıhhat şartları mevcûd olmayan dârda/ülkede cum’a vakti iç ezânın okunması ile başlayıp imâmın cum’anın farzlarından olan namâzı tamâmlaması ile nihâyete eren zamân zarfında alış veriş yapmak mekrūh değildir!

Zîrâ, cum’a vakti iç ezânın okunması ile başlayıp imâmın cum’anın farzlarından olan namâzı tamâmlaması ile nihâyete eren zamân zarfında alış veriş yapmanın tahrîmen mekrūh oluşunun illeti cum’anın farz olmasının Hanefî Amelî Mezhebi’nin temel menba’ kitâblarından iktibâs edip, şerh etmek sūretiyle kayıd etdiğim cum’anın (hem farz olma hem de) sıhhat şartlarının (3,4 ve 5 numaralı şartlar hâriç) dâru’l-harbde mevcûd olmamaları hasebiyle dâru’l-harbde bulunan kimselerden sâkıt olmasıyle zâil olur.

CEMÂL ÜNAL

İslâm Devletler Huḳūḳu

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu